Viranşehir ilçesinin güneyinde, Ceylanpınar yolu üzerindeki TİGEM (Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü) arazileri içinde yer alan Sorkah Yerleşimi, hem doğal hem de tarihi açıdan önemli bir alan olarak öne çıkmakta. Bölgede, geçmişten günümüze izler taşıyan bu yerleşim yeri, zengin tarihi ve kültürel dokusuyla dikkat çekmekte.
Sorkah ismi, Kürtçe’de "kırmızı" anlamına gelen ‘sor’ kelimesiyle, "saman" anlamına gelen ‘ka’ kelimesinin birleşiminden türetilmiştir. Bu isim, zamanla "Kırmızı Saman" olarak kullanılmaya başlanmıştır.
Geçmişte, bu bölgede mercimek ekimi yapılmış ve "kırmızı saman" olarak bilinen mercimek samanı önemli bir tarımsal ürün olmuştur. Günümüzde bile saman balyaları görülebilir ve TİGEM, bu samanları hayvancılık faaliyetlerinde yem olarak kullanmakta.
TARİHİ VE ARKEOLOJİK ÖZELLİKLER
Sorkah, tarih boyunca çeşitli yerleşimlere ev sahipliği yapmıştır. Bölgedeki kayalıklar, kireç taşlarının yontulmasıyla yapılan mağaralarla doludur.
Bu mağaralar, zamanında yaşam alanı olarak kullanılmış, bazıları ise iki katlı olarak inşa edilmiş. Ayrıca, yerleşim yerinin içinde bulunan bazı mezarlar, Roma dönemine ait izler taşımakta. Ancak zamanla aşınma ve doğal etkiler sonucu bazı mağaralar çöküntüye uğramış.
Sorkah Yerleşimi'nin en dikkat çekici noktalarından biri de Sorkah Höyüğü'dür. Yüksekliği yaklaşık 20 metreyi bulan höyük, 180 metre uzunluğunda ve 80 metre genişliğindedir.
Bu höyük, arkeolojik kazılarla ortaya çıkan çanak çömlek parçalarıyla, bölgenin Erken Kalkolitik Çağ’ından, Halef Dönemi’ne, Helenistik ve Roma dönemine kadar farklı tarihsel katmanlara sahip olduğunu göstermekte.
Höyük üzerinde çok sayıda Müslüman mezarının bulunması da yerleşimin tarihsel sürecine dair önemli ipuçları sunmakta.
Sorkah Höyüğü'nün çevresinde, Küçük Cırcıp kenarında çok sayıda sarnıç bulunmakta. Bu sarnıçlar, bölgenin su ihtiyacını karşılamak için inşa edilmiş olup, tarih boyunca yerleşimlerin su gereksinimlerini sağlamış.
Sorkah Yerleşimi, Viranşehir’in güneyinde, tarihi ve doğal zenginlikleri bir arada sunan önemli bir alan olarak hem bölge halkı hem de tarih meraklıları için keşfedilmeyi bekleyen bir hazine niteliğinde.
