Şanlıurfa’nın Haliliye ilçesine bağlı dağeteği mahallesinde bulunan, Surp Asdvadzadzin Kilisesi olarak da bilinen Germuş Kilisesi yöre halkı tarafından uzun zamandan beridir ahır olarak kullanılırken, definecilerin saldırısıyla yıkılma tehlikesiyle karşı karşıya kaldı. Daha sonra ülkemizde 6 Şubat 2023 yılında Kahramanmaraş'ta meydana gelen 7.7 ile 7.6 büyüklüğündeki deprem sonrası Germuş Kilisesi ağır hasar alarak kendi kaderine terk edildi.
Germuş Kilisesi 23 Ekim 2011 tarihli 28093 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan kararla “Turizm Merkezi” olarak kabul edilmiş olmasına rağmen, Şanlıurfa'nın Dağeteği mahallesinde yıkılmaya mahkum bırakıldı.
Germuş dağlarının, eteklerinde kurulan Germuş Kilisesi 19 yüzyılda iki katlı olarak inşa edilmiştir. Kilisenin iç ve dış kısmında duvarlar üzerinde birbirinden farklı şekillerde yapılan motiflerin birçoğu adeta birer sanat eseri olarak yapılmıştır.
Dev sütunlarla inşa edilen tarihî kilise her ne kadar zamana dirense de Kilisenin iç kısmında bulunan zemin, defineciler tarafından farklı farklı yerlerden kazılarak tarihi dokusunu yavaş yavaş yok ediyor.
Kilisenin tam ortasında bulunan ve etrafı motiflerle örünen devasa görünümündeki kubbe, kiliseye farklı bir görünüm sağlasa da zamanla farklı nedenlere maruz kalarak estetik görünümünden eser kalmadı.
Germuş kilisesi 7 kardeş tarafından yapılmış olsa da Kilisenin hangi mimari ile yapıldığı henüz bilinmemektedir. Bu kilise 1915 yılına kadar ortodoks Ermenileri tarafından ibadet amaçlı kullanılmaktaydı.
Ortodoks Ermenileri tarafından yapılan tarihi Germuş Kilisesi dışında köyde bir veya iki kilisenin daha bulunduğu söyleniyor. Yıkılan kilise şu an yerini taş yığınlara bırakmış durumda.
Bizde Urfanatik Gazetesi olarak tarihi eskilere dayanan Germuş Kilisenin şu anki halini görmek için Şanlıurfa'nın Haliliye ilçesine bağlı dağeteği ( Germuş Köyü) mahallesine giderek haberimizde derledik.
