Şanlıurfa’da yapılan araştırmalara göre en çok tanınan 10 büyük kürt aşiretler belli oldu. Araştırmada aşiretlerin yerleşim yerleri, dilleri, mezhepleri yer aldı.
Buna göre Şanlıurfa’da en çok tanınan ve en büyük aşiretler sırasıyla şu şekilde; Karakeçili, Bucak, Şeyhanlı, Şedadi, Ketikan, Didan, İzol, Kırvar, Pijan ve Mersav oldu.
Peki, bu aşiretleri yakından öğrenelim. İşte Şanlıurfa’nın en büyük ve en çok tanınan 10 kürt aşireti hakkında bilinmeyenler…
KARAKEÇİLİ AŞİRETİ
Kürtçe konuşan Karakeçili aşireti, Güneydoğu, Doğu, İç ve Batı Anadolu bölgelerinde yoğunlaşmışlardır. Oğuzların Bozok kolunun Kayı boyuna mensup olan Karakeçili Aşireti, 1071'deki Malazgirt Meydan Muharebesi'nin ardından günümüze kadar gelmiştir.
BUCAK AŞİRETİ
Bucak Aşireti büyük bir kısmı Şanlıurfa’nın Siverek ve Hilvan ilçelerinde yaşamlarını sürdürürler. Zaza dilini kullanan Bucak Aşiretinin 60 aşkın köyü 150 bini aşkın nüfusu bulunmakta. Bucak Aşireti, 19. yüzyılın başında Diyarbakır'dan Siverek'e göç etmiştir.
ŞEYHANLI AŞİRETİ
Şeyhanlı aşireti yapılan araştırmalara göre, 19 kabileden oluşmaktadır. Şeyhanlı aşiretinin çoğunluk olarak Kürtçe konuştukları bilinir. Aşiretin 70 üzerinde köyü bulunmakta.
ŞEDADİ AŞİRETİ
Şeddadi Aşiretine mensup üç kardeş Azerbaycan’dan Şanlıurfa’nın Suruç ilçesine gelip burada yerleşmişlerdir. Ancak bu aşiret ailelerinin ne zaman, hangi tarihte Şanlıurfa’ya geldikleri bilinmemekte.
KETİKAN AŞİRETİ
Ketikan Aşireti’nin asıl adı Ketik’dir. Şanlıurfa’da yaşayan en yaygın ve en büyük aşiretler arasında yer alıyor. Ketikan Aşireti, kurtuluş savaşı sırasında Karrişiler ve Melkişiler olmak üzere ikiye bölündü. Bir bölümü Osmanlıyı Ramo Şeyhberi’nin başkanlığını desteklemiş, bir bölümü de Besravi’nin başkanlığındaki Fransızları desteklemiştir. Savaştan sonra hudutların belirlenmesi ile beraber aşiret, aileleri tamamen bağımsız kalmıştır. Suriye bölümü 100 köy ve bir ilçe merkezidir. Ketikenlerin ağırlıklı bölümü Suriye’deki Carablus ile Aynularap olarak bilinen Kobani arasında yaşamaktadır.
DİDAN AŞİRETİ
Didan Aşireti’nin büyük bir kısmı Şanlıurfa’nın Suruç ilçesinde yaşamaktadır. Kökeni Kürt olan Didan Aşireti, özellikle Osmanlı döneminde ve daha sonrasında Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde etkili olmuştur. Aşiret, Şanlıurfa’nın ardından Bitlis, Siirt, Batman, Diyarbakır ve çevresinde yaşamış, bazı kolları ise İran ve Irak'a kadar yayılmıştır.
İZOL AŞİRETİ
İzol Aşireti, Türkiye’nin en büyük ve en etkili aşiretlerinden biri. Osmanlı döneminden bugüne kadar gelen aşiretler önemli bir güce sahip olmuşlardır. Bu aşiret, kürt ve zazaca konuşurlar. İzol Aşireti’nin özellikle 19. yüzyılda Diyarbakır, Siverek ve Şanlıurfa bölgelerinde etkin olduğu görülmekte. Günümüzde İzol Aşireti mensupları, Şanlıurfa (Siverek), Adıyaman, Diyarbakır, Malatya, Elazığ ve Gaziantep’te yaşamaktadır.
KIRVAR AŞİRETİ
Kırvar Aşireti, Şanlıurfa merkezli bir kürt aşiretidir. Bu aşiret özellikle Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde etkili olmuştur. Kırvar Aşireti, tarih boyunca göçebe ve yarı göçebe bir yaşam sürdürmüş ancak zamanla yerleşik hayata geçmiştir. Kırvar aşiretine mensup üyeler, en çok Şanlıurfa (Siverek, Viranşehir ve çevresi), Diyarbakır, Mardin, Batman ve Siirt’te yaşamakta.
PİJAN AŞİRETİ
Pijan Aşireti, Şanlıurfa, Diyarbakır, Batman ve Siirt bölgelerinde etkili olmuştur. Kürt aşiretlerinden biri olan bu aşiret hem Osmanlı hem de Cumhuriyet döneminde varlığını uzun yıllar sürdürmüş ve sürdürmeye devam ediyor.
MERSAV AŞİRETİ
Şanlıurfa’nın en büyük aşiretlerinden biri olan Mersav aşireti Bozova ve Suruç ilçeleri ve aralarındaki bölgeyi kapsayan bir coğrafyaya yayılmıştır.
