Şanlıurfa, köklü tarihi ve zengin kültürel mirasıyla bilinen bir şehir olmasının yanı sıra, geleneksel çocuk oyunlarıyla da dikkat çekiyor. Ancak günümüzde teknolojinin yaygınlaşması ve yaşam tarzlarının değişmesiyle birlikte bu oyunlar unutulmaya yüz tutmuş durumda.
Mahalli çocuk oyunları, şehrin aile yapısı, coğrafi şartları ve sosyal ilişkilerinden etkilenerek şekillenmiş ve nesilden nesile aktarılmıştır. Şanlıurfa’daki çocuk oyunları genel olarak “tekerlemeli” ve “tekerlemesiz” olarak iki gruba ayrılmakta. Aynı zamanda yaş gruplarına göre de sınıflandırılabilen bu oyunlar, çocukların fiziksel ve zihinsel gelişimine katkı sağlamıştır.
Özellikle büyüklerle birlikte oynanan oyunlar, aile bağlarını güçlendirirken, çocukların sosyal becerilerini artırmalarına da yardımcı oluyordu. “Birdir Bir”, “Çömçe Gelin”, “Çelik Çubuk” ve “Bezirgân Başı” Deleme, gülle gibi oyunlar, Urfalı çocukların geçmişten bugüne en çok oynadığı oyunlar arasında yer alıyor.
BİRDİR BİR
Özellikle kır gezmelerinde gençler arasında oynanan bir oyun olan Birdir Bir, açık alanda oynanır. Oyuncular arasından bir ebe seçilir ve ebe cezalı kişi olarak eğilip bekler. Diğer oyuncular ise sırayla ebenin üzerinden atlayarak oyunu devam ettirir. Bu oyun, hem fiziksel dayanıklılığı artıran hem de eğlenceli vakit geçirilmesini sağlayan bir geleneksel oyundur.
ÇÖMÇE GELİN: YAĞMUR DUASI İÇİN OYNANAN OYUN
Şanlıurfa’da yağmursuz geçen dönemlerde çocukların oynadığı Çömçe Gelin, büyüklerin yönlendirmesiyle gerçekleşen bir oyundur. Çocuklar çapraz tahtadan bir kukla yaparak ona eski kıyafetler giydirir ve kapı kapı dolaşarak şu tekerlemeyi söylerler:
“Çömçe gelin nur ister
Allah’tan rahmet ister
Koç koyun kurban ister
Göbekli harman ister
Balıklara yem ister
Ver Allah’ım ver bi yağmurdan bi sel.”
ORTA YAŞ ÇOCUK OYUNLARI
5-12 yaş grubundaki çocuklar tarafından oynanan Köşe Kapmaca, Kör Ebe, Ebe Saklama, Duvardan Duvara gibi oyunlar, çocukların sokakta eğlenceli zaman geçirmelerini sağlardı. Ancak günümüzde bu oyunların yerini dijital oyunlar aldığı için geleneksel oyunlar unutulma tehlikesiyle karşı karşıya.
Şanlıurfa’nın kültürel mirası olan bu oyunların yaşatılması için eğitimciler ve yerel yönetimler tarafından çeşitli projeler hayata geçiriliyor.
ÇOCUKLARIN FİZİKSEL GELİŞİMLERİNE KATKIDA BULUNUYOR
Şanlıurfa’nın geleneksel çocuk oyunları, yalnızca birer eğlence aracı değil, aynı zamanda bir kültür aktarımı yöntemi. Bu oyunlar, çocukların fiziksel gelişimlerine katkıda bulunurken, paylaşma, iş birliği yapma ve sosyalleşme gibi becerilerini de geliştirirdi.
Yüzyıllardır çocukların kahkahalarının yankılandığı bu sokak oyunları, modern çağın gölgesinde kaybolmakta.
