Bazı türküler, yaşanmış acı olayların, hasretin ve hüznün ifadesi olarak dilden dile aktarılır. “Urfa’nın Etrafı Dumanlı Dağlar” türküsü de böylesine derin bir acının ifadesi olarak günümüze kadar gelmiştir. Bu türkü farklı hikâyelerle anlatılsa da özünde, evlat acısını ve bir babanın yüreğindeki yangını dile getirir.
URFA DAĞLARINDA GEZER BİR CEYLAN
Türküyle ilgili anlatılan bir başka acı dolu hikâye ise Kel Hamza Şenses’e aittir. 1904 doğumlu olan Hamza Şenses, Urfa’nın en önemli ses sanatçılarından biri olarak bilinirdi. Hem sazı hem de sesiyle halk müziğinde önemli bir yere sahipti.
Hamza Şenses, Hanım adındaki dayısının kızıyla evlenmiş ve Türkan, Hayriye, Zeliha adında üç kız çocuğu sahibi olmuştu. Ancak en büyük kızı Türkan, elim bir kaza sonucu ağır yaralanmış ve uzun yıllar süren acı dolu sürece girmişti.
Bir bahar günü anneleri, çocuklarını alıp pikniğe götürdü. Oyun oynarken Türkan bir anda yere düştü ve kafasını sert bir şekilde vurdu. Hastaneye götürdüklerinde, kafatasının çatladığı ve beyin kanaması geçirdiği anlaşıldı.
O dönemin tıbbi imkânları yetersiz olduğu için Urfa’da tedavi edilmesi mümkün değildi. Babası Hamza, neyi var neyi yoksa satarak kızını farklı şehirlerde tedavi ettirmeye çalıştı, ancak hiçbir çare bulunamadı. Türkan, kafatası kırık şekilde tam yedi yıl boyunca büyük acılar çekerek yaşadı.
KIZININ ÖLÜMÜ ONU HAYATTAN SOĞUTTU
Bir gün Hamza Şenses, kızının tedavisi için para kazanmak amacıyla Gaziantep’e gitmek zorunda kaldı. Burada bir gazinoda program yapıyordu. O esnada ona acı bir haber geldi: “Kızın ağırlaştı, hemen gel.”
Ancak geçim sıkıntısı içindeki Hamza, sahneye çıkmak zorundaydı. “Şimdi gidemem, sahneye çıkmazsam işime son verirler. Program bitsin, hemen gelirim.” diyerek sahneye çıktı. Ancak programı bitirip eve döndüğünde kızının hayatını kaybettiğini öğrendi.
Bu acı haberle dünyası yıkılan Hamza Şenses, kızının cansız bedenine sarılarak “Urfa’nın etrafı dumanlı dağlar, ciğerim yanıyor aney gözlerim ağlar” sözleriyle feryat etti ve türküyü o an yüreğinden koparak besteledi.
Kızının ölümünden sonra derin bir yas içine giren Hamza Şenses, zamanla içkiye düştü ve hayattan koptu. 1939 yılında, 35 yaşındayken Urfa’daki Nacar Pazarı’nda bulunan Çardaklı Kahve’nin üstünden düşerek hayatını kaybetti.
Bu türkü günümüzde birçok kişi tarafından dinlenmekte. Özellikle sıra gecelerinde bu türkü dillerden dile dolaşmakta. Böyle acı dolu bir türkünün hikayesini de bilenlerin sayısı oldukça az.
URFA'NIN ETRAFI DUMANLI DAĞLAR TÜRKÜ SÖZLERİ
Urfa dağlarında gezer bir ceylan
Yavrusunu kayıbetmiş ağlıyor yaman
Yârimin derdine bulmadım derman
Gezme ceylan bu dağlarda seni avlarlar
Anandan babandan yârdan ayrı koyarlar
Ceylan senin gibi yüreğim yare
Cihanda derdime (aney) bulmadım çâre Kimselerim yoktur söylesin yâre
