Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), özellikle 2021 yılı sonrasında artan enflasyon oranları ile birlikte dikkatlerin odağı haline gelmişti. Bu dönemde alternatif enflasyon hesaplamaları ön plana çıkmış olup, hissedilen enflasyon oranları üzerindeki tartışmalar sürdürülmüştü.
Hissedilen enflasyonu anlamanın yolları bu tabloda gizli. En düşük gelir grubundaki bireylerin gıda harcama oranı yüzde 36,6 iken, en yüksek gelir grubundaki bireylerde bu oran yüzde 14,5. Bu durum, gıda fiyatlarındaki artışın dar gelirli vatandaşları daha fazla etkilediğini gösteriyor. Ulaştırma tarafında ise durum tam tersi; bilet fiyatlarının etkilediği durum ile benzin zamından etkilenen araç sahibi bireylerin enflasyon algıları farklı yönlere kayıyor. En yüksek gelir grubundaki bireylerin ulaştırma harcama payı bütçelerinde yüzde 28,3, en düşük gelir grubundaki bireylerde ise yüzde 8,8’dir.
2024 YILINDA ENFLASYONDAN KİMLER ETKİLENDİ?
Türkiye 2024 yılı enflasyon verilerini 3 Ocak 2025 Cuma günü açıklayacak. Merkez Bankası'nın tahminleri yaklaşık yüzde 44 civarında iken, Kasım 2024 verisi ise yüzde 47,09 olarak belirlendi. Ana harcama kalemlerine bakıldığında, 2023 Aralık ayına göre genel TÜFE yüzde 43 oranında artış göstermiş. En yüksek artış yüzde 92 ile eğitim alanında yaşanırken, onu yüzde 66 ile konut, su, elektrik, gaz ve diğer yakıtlar takip ediyor. Enflasyon oranının altında kalanlar ise yüzde 26 ile ulaştırma ve yüzde 32 ile haberleşme alanları oldu.
ZAM ŞAMPİYONU ÜRÜNLER
Alt grup endekslerine göre, 2024 yılı itibarıyla en yüksek fiyat artışı konut sigortasında gerçekleşti ve bu artış yüzde 151 olarak kaydedildi. Zam şampiyonu konut sigortasını, yüzde 108 ile üniversite eğitimi izliyor. Yüzde 100 artış gösteren kira fiyatları ise 2024 yılı için zayıf kalmış görünüyor; çünkü 2023 yılında kira artış sınırı yüzde 25 iken, bu kalemdeki artış yüzde 132 olarak kaydedilmişti. 2022’de bu artış oranı yüzde 47 görünürken, Endeksa verilerine göre 2022 yılındaki artış ise yüzde 124’tü. Diğer kalemlerde, posta hizmetleri, orta öğretim, okul öncesi eğitim ve ilköğretim, çocuk bakım hizmetleri, ev içi hizmetler ve doğalgaz ile abonelik ücretleri yüzde 80 ila yüzde 96 arasında artış gösterdi. Gazete ve dergiler, taze sebzeler (patates hariç), fotoğrafçılık hizmetleri, toz kakao, havayolu ile yolcu taşımacılığı, erkekler için kuaförlük hizmetleri, giyim eşyalarının temizlenmesi ve tadilatı, çikolata ve şekerlemeler, taze balık ve sağlık sigortası gibi ürünler ise 2024 yılında yüzde 66 ila 79 oranında fiyat artışı yaşadı. Başka yerlerde sınıflandırılmayan diğer mali hizmetler, ev eşyalarının yıkanması ve temizlenmesi, şans oyunları, taze meyveler, evcil hayvanlarla ilgili veterinerlik hizmetleri, kadınlar için kuaförlük hizmetleri, tıbbi tahlil ve röntgen çekim hizmetleri, diş hekimliği hizmetleri, ev aletlerinin onarımı, ayakkabı bakım ve tamiri, bira ve hastane hizmetlerinde de fiyat artışı oranı yüzde 60 ila 65 arasında belirlendi.
FİYATI DÜŞEN ÜRÜNLER
2024 yılında fiyatı düşen ürünler de mevcut. Bebek giyimde yüzde 9, patateste ise yüzde 21 oranında gerileme gözlemleniyor.
