Tarihi yerleriyle adeta bir açık hava müzesini andıran Şanlıurfa’da Göbeklitepe’nin ardından Karahantepe’nin keşfi de insanlığa ışık tuttu.
Şanlıurfa’nın merkezine yaklaşık 55 kilometre uzaklıktaki bu alan, Göbeklitepe’ye ise 45 kilometre uzaklıkta yer alıyor.
Göbeklitepe’ye benzerliğiyle dikkat çeken Karahantepe, 1997 yılında Doğu ve Güneydoğu Anadolu İlleri Kültür Envanteri Projesi kapsamında Bahattin Çelik tarafından keşfedildi. Bölgede ilk kazı çalışmaları ise 2019 yılında başladı. İstanbul Üniversitesi tarafından yapılan kazılara Prof. Dr. Necmi Karul başkanlık yaptı.
Bölgedeki kazı çalışmaları ‘Covid-19’ pandemisi nedeniyle yavaşlasa da şu ana kadar 250’den fazla ‘T’ şeklinde dikilitaş keşfedildi. Dikilitaşların yanı sıra insan ve hayvan heykelleri daha çok ön plana çıkarken; keşfedilen dikilitaşlar ise hayvan figürleriyle süslenmiş. Karahantepe’de ön plana çıkan insan heykelleriyle birlikle leopar figürleri de ön plana çıkıyor. Bölgede çok sayıda leopar başı ve sırtında leopar taşıyan bir heykel bulundu.
Karahantepe’de şu ana kadar yapılan kazılar sonucunda dikilitaşlar ve heykellerin yanı sıra özel amaçlarla inşa edildiği düşünülen çok sayıda kulübe de keşfedildi.
2021 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı Taş Tepeler projesi kapsamına alınarak ‘ören yeri’ statüsü verilen Karahantepe’de bulunanlar Şanlıurfa Arkeoloji Müzesi’nde sergileniyor.
Karahantepe’de birbirinden farklı AB, AD, AA ve AC isminde 4 bölgenin bulunduğu bilinirken, bölgedeki kazıların 100 ile 150 yıl arasında süreceği tahmin ediliyor.
AB YAPISI
8x6 metre boyutlarında ana kayanın içine oyulan AB Yapısı’nın özel amaçlar için inşa edildiği tahmin edilirken; yapının uzun duvarının ortasında insan başı yer alıyor. Yapının ön sırasında 4, arka sırasında ise 6 tane fallus şeklinde dikilitaşlar bulunuyor. Söz konusu yapının riütellistik işlevinin olduğu düşünülüyor.
AD YAPISI
AD Yapısı büyük bir kısmı, 23 metre çapındaki ana kayaya oyularak inşa edilmiş. Dikilitaşların arasının farklı bölümlerden oluşması, her alanın farklı işlevler için kullanıldığına işaret ediyor. AD Yapısı’ndan AB Yapısı’na geçiş de sağlanabiliyor. Yapının tahrip olması nedeniyle ise çevreden taşınan topraklarla kasıtlı olarak gömüldüğü tahmin ediliyor.
AA Yapısı
AA Yapısı, AB Yapısı gibi ana kaya içerisine oyulmuş ve oval planlı bir yapı olarak görülüyor. Bu yapının içerisinde bir yılan ve bir tilki betimi yapılmış.
AC YAPISI
AC Yapısı da AA ve AB yapısı gibi ana kayaya oyularak yapılmış. Bu alanın da doldurularak yapıldığı düşünülürken, doldurmanın son aşamasında yassı taşlarının kullanıldığı görülüyor.
KARAHANTEPE Mİ DAHA ESKİ GÖBEKLİTEPE Mİ?
Vatandaşlar Karahantepe’nin mi yoksa Göbeklitepe’nin mi daha eski olduğunu da araştırırken, son yapılan kazılar sonucunda Karahantepe’nin Göbeklitepe’den daha eski olabileceği düşünülüyor.